ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ – Ισλαμικό Τέμενος

Με το παρόν νομοσχέδιο επιδιώκεται η αντιμετώπιση του ζητήματος της άσκησης των θρησκευτικών καθηκόντων των μουσουλμάνων που ζουν στην πρωτεύουσα και η ανέγερση ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα. Το θέμα αυτό έχει επιταθεί την τελευταία δεκαετία από τότε που στη χώρα μας φιλοξενούνται πολλοί οικονομικοί μετανάστες μουσουλμανικού θρησκεύματος. Πράγματι η Αθήνα είναι η μοναδική πρωτεύουσα της Ε.Ε. στην οποία δεν υπάρχει τέμενος. Την ανάγκη αντιμετώπισης αυτού του θέματος είχε σταθερά υποστηρίξει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. όταν ήταν στην Κυβέρνηση. Είχαν σημειωθεί δε σημαντικά βήματα τότε που Υπουργός Εξωτερικών ήταν ο σημερινός Πρόεδρος του κινήματος Γ.Παπανδρέου.

Το απαραβίαστο της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης και η ισονομία όσων βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων, αποτελεί ρητή επιταγή του Συντάγματος της χώρας μας. Ο σεβασμός του άλλου, ο σεβασμός του διαφορετικού, η αναγνώριση της χρησιμότητας της πολυφωνίας αποτελεί συγχρόνως βασικό συστατικό των πολιτισμικών μας παραδόσεων.

Αποτελεί λοιπόν, φυσική συνέπεια και υποχρέωση της Ελληνικής πολιτείας και της Βουλής των Ελλήνων, ο σεβασμός της διαφορετικότητας στη θρησκευτική έκφραση και λατρευτική ζωή και η λήψη μέτρων για την διευκόλυνση της άσκησής της. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία στις μέρες μας. Σε μια εποχή που η επέλαση μιας ισοπεδωτικής και ομοιογενοποιητικής παγκοσμιοποίησης απειλεί την πολιτιστική πολυφωνία, τη διαφορετικότητα, την πολυπολιτισμικότητα.

Επί της αρχής λοιπόν, υπάρχει συμφωνία τόσο για την ακώλυτη έκφραση των θρησκευτικών πεποιθήσεων όσο και για την δημιουργία ισλαμικού τεμένους στην Αττική.

Κύριοι Συνάδελφοι,

Αυτό που επιθυμώ να επισημάνω με κατηγορηματικό τρόπο είναι ότι η λειτουργία ενός ισλαμικού τεμένους στην Αττική πρέπει να αποτελέσει βήμα επικοινωνίας, αλληλοκατανόησης, αρμονικής συμβίωσης μεταξύ των ισλαμικών κοινοτήτων που ζουν στην Αττική και ακόμα βήμα επικοινωνίας με την Ελλάδα και την κοινωνία της.  Η μακραίωνη σχέση με τον αραβικό κόσμο, οι βαθιές ρίζες της Ορθόδοξης παράδοσης σε αραβικές χώρες μας δίνουν τη δυνατότητα μιας βαθύτερης αλληλοκατανόησης, ενός διαλόγου επικοινωνίας. Η σχέση αυτή μας δίνει τη δυνατότητα , να αποφύγουμε συγκρουσιακά φαινόμενα σαν αυτά που παρατηρούνται σε άλλες χώρες της Ευρώπης , αλλά και του υπόλοιπου κόσμου και να εδραιώσουμε μια πορεία  δημιουργικής και αναπτυξιακής αλληλεγγύης πολιτισμών.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το σχέδιο νόμου που συζητάμε σήμερα οφείλει να υπηρετήσει τις πιο πάνω αρχές.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται  σύνεση, γνώση και σωφροσύνη και με την αρχαιοελληνική έννοια του όρου αίσθηση του «μέτρου». Και όλα αυτά για να αποφύγουμε τις κακές πρακτικές που επικυριαρχούν αλλού και για να μεγιστοποιήσουμε τη χρησιμότητα του τεμένους στους ταραγμένους καιρούς που ζούμε και αναμένουμε.

Υπ” αυτή την έννοια, οι επί μέρους ρυθμίσεις του νόμου είναι μια ιδιαίτερα λεπτή και δύσκολη υπόθεση. Οι ρυθμίσεις αυτές οφείλουν να είναι ρεαλιστικές, εφαρμόσιμες, να λαμβάνουν υπόψη τις αντικειμενικές συνθήκες, να προβλέπουν τις εξελίξεις στο μέλλον. Να λύνουν προβλήματα και όχι να δημιουργούν καινούργια.

Και εκφράζουμε την έντονη ανησυχία μας ότι αυτές οι επιμέρους ρυθμίσεις, των άρθρων 5 και 6, αντί να λύσουν θα δημιουργήσουν περισσότερα και πιο έντονα προβλήματα.

Σε σχέση με τη διοίκηση και λειτουργία του Τεμένους

Ο απόλυτος σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων , των θρησκευτικών ελευθεριών και των σχετικών διεθνών συμβάσεων πρέπει να σφραγίσει το νομοθετικό πλαίσιο επί του οποίου θα στηριχτεί η ίδρυση και λειτουργία του Μουσουλμανικού Τεμένους.

Αυτός ο σεβασμός επιβάλει την απόλυτη και πραγματικά ελεύθερη έκφραση των θρησκευτικών πεποιθήσεων και την αυτονομία στην οργάνωσή της.

Για τους Μουσουλμάνους της Αττικής το νομοσχέδιο παραβλέπει σειρά προβλημάτων και επιδιώκει να τα διευθετήσει με αυθαίρετο και αφαιρετικό τρόπο.

Εκτίμηση  μας είναι ότι μάλλον θα δημιουργήσει νέα προβλήματα.

Η συντριπτική πλειοψηφία των μουσουλμάνων της Αττικής είναι μετανάστες χωρίς εθνική ή γλωσσική ομοιογένεια , αλλά και χωρίς δογματική μουσουλμανική ομοιογένεια. Δεν αποτελούν κοινότητα αλλά κοινότητες.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο όλοι αυτοί κατευθύνονται συλλήβδην σε ένα τέμενος αδιαφορώντας για τις μεταξύ τους διαφορές οι οποίες είναι ύψιστης σημασίας γι” αυτούς. Αυτό βέβαια δεν αποτελεί έκφραση σεβασμού της αυτονομίας τους ούτε προασπίζει την ελευθερία τους. Η συνύπαρξή τους θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη. Είναι γνωστά τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές Χώρες.

Από τη συζήτηση στην επιτροπή, φάνηκε ότι η κυρία Υπουργός αλλά και ο πρόεδρος της επιτροπής συμμερίζονται τις ανησυχίες που διατυπώσαμε. Σας θυμίζω ότι ζητήσαμε να προσκαλέσετε στην επιτροπή τους συνομιλητές σας εκπροσώπους των μουσουλμανικών κοινοτήτων. Δεν το πράξατε. Μάλιστα ο κύριος Σπηλιόπουλος, με την ευθύτητα που τον διακρίνει, κοινολόγησε ότι η πρόσκλησή τους θα δημιουργούσε ενδεχομένως τεράστιο πρόβλημα.

Από τη στιγμή λοιπόν που υπάρχει πρόβλημα όσον αφορά την αντιπροσωπευτικότητα των συνομιλητών σας, για την παρουσία τους στο ελληνικό κοινοβούλιο. Και εφόσον είναι γνωστό ότι οι μουσουλμάνοι κατανέμονται κατά εθνότητες και δόγματα, πώς φιλοδοξείτε ότι στον ίδιο χώρο θα μπορέσουν να συνπροσευχηθούν, Σιίτες, Σουνίτες,  Αλεβίτες, Ουαχαμπίτες, Μπεκτασίδες, Πέρσες, Τούρκοι, Άραβες, Ινδοί, Πακιστανοί και Αφρικανοί;  Και μάλιστα υπό τον ίδιο θρησκευτικό λειτουργό;  Γνωρίζετε, να έχει συμβεί αυτό, σε κάποιο μέρος του κόσμου; Δεν αντιλαμβάνεστε ότι αυτό είναι αδύνατον και ότι διακινδυνεύετε περισσότερα από αυτά που φιλοδοξείτε να λύσετε;

Ποιες λοιπόν είναι οι μουσουλμανικές κοινότητες οι πιο μαζικές και πιο αξιόπιστες με τις οποίες συζητάτε και που σύμφωνα με το άρθρο 5, θα συμμετέχουν στο 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο; Ορθά ο κύριος Αλαβάνος σας θύμισε τον αρνητικό τρόπο με την οποία η Κυβέρνηση αντιμετώπισε την κοινότητα των Πακιστανών στη γνωστή υπόθεση των απαγωγών. Και από αυτό το βήμα ο κύριος Πολύδωρας περίπου μας είπε ότι οι απαγωγές αποτελούν το εθνικό χόμπι των Πακιστανών.

Ακόμα ζητήσαμε από την Υπουργείο Παιδείας να μας ενημερώσει αν έχουν καταγραφεί οι μουσουλμανικές κοινότητες στη χώρα μας. Ακόμα αναμένουμε απάντηση. Υπάρχει λοιπόν πρόβλημα και στην εκπροσώπηση των μουσουλμανικών κοινοτήτων αλλά και στην συνύπαρξή τους. Και ο προτεινόμενος τρόπος διοίκησης και λειτουργίας του τεμένους είναι εξαρχής προβληματικός και ενδεχομένως ανεφάρμοστος.

Ένα επίσης λεπτό και ευαίσθητο θέμα που δε βρίσκει τη λύση του σ” αυτό το νομοσχέδιο είναι η επιλογή του μουσουλμάνου θρησκευτικού λειτουργού, του ιμάμη. Δεν αναφέρονται ούτε τα κριτήρια επιλογής ούτε η εθνικότητά του. Υπάρχουν αμφιβολίες κατά πόσο το Δ.Σ. με τη σύνθεση που προτείνεται, θα μπορούσε να λαμβάνει υπόψη του όλα τ” αναγκαία κριτήρια για τον εκάστοτε ιμάμη. Κριτήρια που θ” ανταποκρίνονται στην αναγκαιότητα μιας καθολικής αποδοχής από το σύνολο των μουσουλμανικών κοινοτήτων.  Και συγχρόνως να εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή σχέση των πιστών με την περιβάλλουσα κοινωνία.

Στο ζήτημα της χωροθέτησης.

Δεν αναφέρεται στο νομοσχέδιο. Προφορικά η κ. Γιαννάκου ενημέρωσε την επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων ότι το Τέμενος θα κατασκευαστεί στο Βοτανικό, στο χώρο της ναυτικής βάσης. Η περιοχή αυτή είναι εξαιρετικά υποβαθμισμένη. Και πρέπει να σας θυμίσω το χρόνιο αίτημα και την απαίτηση των κατοίκων για αυτόν το χώρο, να μετατραπεί σε κοινόχρηστο χώρο πρασίνου. Σε μια ζώνη πρασίνου μέσα στην Αθήνα. Σε αυτόν το χώρο έχει προγραμματιστεί να δημιουργηθούν κοινωφελείς, πολιτιστικές και  αθλητικές  εγκαταστάσεις. Εκεί έχει αναγγελθεί ότι θα κτιστεί το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Έχετε συνυπολογίσει τις ενδεχόμενες παράπλευρες παρενέργειες που θα δημιουργήσει αυτή η γειτνίαση ενός μουσουλμανικού τεμένους με ένα τέμενος ποδοσφαιρικής αντιπαράθεσης;

Με δεδομένη την οργανωμένη βία στα γήπεδα, με αποδεδειγμένη τη διαπλοκή του ποδοσφαιρικού χουλιγκανισμού με εξτρεμιστικές ομάδες, με γνωστά τα φαινόμενα δικτύωσης των στοιχείων αυτών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η λειτουργία τεμένους δίπλα σε ένα πρώτης γραμμής γήπεδο αποτελεί τουλάχιστον μέγιστη διακινδύνευση.

Και βέβαια ούτε η άσκηση των θρησκευτικών δικαιωμάτων ούτε το απαιτούμενο κλίμα λατρείας διασφαλίζεται από τις γνωστές εκδηλώσεις που παρακολουθούμε κάθε Κυριακή έξω και μέσα στα γήπεδα.

Και σε κάθε περίπτωση, αν για λόγους που σχετίζονται με περιβαλλοντική, χωροταξική και πολεοδομική νομοθεσία, το τέμενος δε μπορεί να χτιστεί στην περιοχή αυτή, τότε θα πρέπει να επανέλθουμε με μια νομοθετική τροποποίηση αφού ρητά αναφέρεται στο παρόν σχέδιο ότι το τέμενος θ” ανεγερθεί στα όρια του Δήμου Αθηναίων. Γιατί λοιπόν δεν το διευρύνετε; Γιατί δεν αναφέρετε ότι το τέμενος μπορεί να κτιστεί σε μια περιοχή της Αττικής που βεβαίως περιλαμβάνει τα όρια του Δήμου Αθηναίων;

Τέλος ένα θέμα που παραμένει ανοιχτό και δε βρίσκει απάντηση στο παρόν νομοσχέδιο, είναι η ανάγκη επίλυσης ενός σοβαρού θέματος των μουσουλμάνων συμπολιτών μας, που διαμένουν στην Αττική. Αυτό της ίδρυσης νεκροταφείου. Η επιλογή ενός άλλου χώρου, εντός της Αττικής, θα μπορούσε να δώσει λύση και σε αυτό το πρόβλημα.

Πριν κλείσω θα ήθελα να συμφωνήσω με κείνη τη διάταξη όπου η ελληνική πολιτεία αναλαμβάνει το βάρος της ανέγερσης και της μισθοδοσίας του προσωπικού του τεμένους. Με δεδομένες τις οργανωτικές αδυναμίες και τα οικονομικά προβλήματα των μικρών μουσουλμανικών κοινοτήτων στη χώρα μας, χάρη των οποίων γίνεται το τέμενος, η επιλογή αυτή απαλλάσσει από την ενδεχόμενη επικυριαρχία ενός ισλαμικού κράτους ή δόγματος εις βάρος των άλλων.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Όπως είπα και στην αρχή της ομιλίας μου, επί της αρχής όσον αφορά την ακώλυτη έκφραση των θρησκευτικών πεποιθήσεων και τη δημιουργία ισλαμικού τεμένους στην Αττική, υπάρχει συμφωνία από μέρους μας.

Όμως, ο τρόπος με τον οποίο η Κυβέρνηση, μέσα από τις επί μέρους διατάξεις του παρόντος νομοσχεδίου, επιδιώκει ν” αντιμετωπίσει το θέμα, εγκυμονεί κινδύνους, να δημιουργήσει προβλήματα μεταξύ των μουσουλμανικών κοινοτήτων και κάτι που απολύτως απεύχομαι, προβλήματα στις σχέσεις τους με την ελληνική κοινωνία.

Όσο και αν είμαι πεπεισμένος για τις καλές και αγαθές προθέσεις της κυρίας Υπουργού, με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις οι οποίες αναφέρθηκαν διακινδυνεύετε απολύτως το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.

Κατά τη συζήτηση στην επιτροπή ζητήσαμε να κληθούν οι εκπρόσωποι των μουσουλμανικών κοινοτήτων, όπως επίσης ζητήσαμε και την άποψη της Υπουργού Εξωτερικών. Ακόμα και την έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής προκειμένου να προσδιορίσουμε τη δική μας θέση όσον αφορά την ψήφιση επί της αρχής. Η έκθεση της επιστημονικής επιτροπής ήρθε στα χέρια μας σήμερα. Θα παρακαλούσα την Υπουργό να μας πει την άποψή της σε δύο παρατηρήσεις αυτής της έκθεσης. Συγκεκριμένα στο άρθρο 1. Να μας διευκρινίσει κατά πόσον και κατά το καταστατικό του υπό ίδρυση Ν.Π.Ι.Δ., θα αναπτύσσει σκοπούς εθνωφελείς ή θρησκευτικούς ή εκπαιδευτικούς ή καλλιτεχνικούς ή κοινωφελείς. Και επίσης να μας διευκρινίσει αν ο αναπληρωτής του προέδρου του Δ.Σ. θα είναι ο διευθυντής της διεύθυνσης ετεροδόξων και ετεροθρήσκων του Υπουργείου Παιδείας ή κάποιο άλλο πρόσωπο.

07/11/2006