Ιατρική Υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Το διήμερο αυτό υπήρξε αναμφίβολα μια υψηλού επιπέδου συζήτηση , που αναδεικνύει το ρόλο του κοινοβουλίου και καταξιώνει τα μέλη του. Έχω την τιμή να απευθύνομαι σε εσάς, στη συζήτηση για το σχέδιο νόμου «Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή» με μια διπλή ιδιότητα. Αυτή του μέλους του ελληνικού κοινοβουλίου, αλλά συγχρόνως και ενός ανθρώπου που στην άσκηση της επιστήμης του έχει αντιμετωπίσει στην πράξη προβλήματα υπογονιμότητας και αναπαραγωγής από αυτά που ερχόμαστε να ρυθμίσουμε με το σημερινό νομοθέτημα.

Κατά πρώτον όπως γνωρίζεται τα θέματα  που επιδιώκει να ρυθμίσει το νομοσχέδιο, αποτελούν καθημερινή ιατρική πράξη, πάνω από 25 χρόνια στη χώρα μας. Άρα είναι απαραίτητο να διαμορφωθεί το ανάλογο ειδικό νομοθετικό πλαίσιο. Όπως άλλωστε έχει συμβεί σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Μια ευνομούμενη και προοδευτική πολιτεία οφείλει να ρυθμίσει με νόμους τις θετικές εξελίξεις της επιστήμης, τα αποτελέσματα των οποίων επιδρούν στις ανάγκες των πολιτών. Ζητήματα που  μέχρι τώρα δεν αντιμετωπίζονταν με νομοθετικούς κανόνες οφείλουμε να τα εντάξουμε στη σφαίρα της έννομης τάξης. Γιατί με αυτόν τον τρόπο προασπίζουμε τον πολίτη και δημιουργούμε διαυγείς σχέσεις μεταξύ τους. Άρα λοιπόν, το πρώτο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι η απάντηση στο ερώτημα αν υπάρχει αναγκαιότητα για την ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου. Και νομίζω ότι η απάντηση είναι ένα κατηγορηματικό ΝΑΙ. Και οφείλω να συγχαρώ τον υπουργό  που πήρε αυτή την πρωτοβουλία. Θεωρώ ότι το νομοσχέδιο είναι άρτιο από μεριάς επιστημονικής προσέγγισης. Αντιμετωπίζει αναλυτικά τους καινούργιους δρόμους που ανοίγει η εξέλιξη της επιστήμης. Ρυθμίζει σωστά ευαίσθητες πτυχές της τεχνητής γονιμοποίησης. Αίρει την υποκρισία που υπάρχει σχετικά με την αντιμετώπιση ενός τόσου ευαίσθητου θέματος. Ρυθμίζει αρμονικά τις επιστημονικές, ηθικές και νομικές πτυχές της εξωσωματιικής.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Η εξέλιξη της βιολογίας και της ιατρικής, στις μέρες μας, έχει καταστήσει δυνατή την επίτευξη κυήσεων σε ζεύγη με προβλήματα στειρότητας. Και τα ζεύγη αυτά στη χώρα μας είναι πάρα πολλά. 300.000 περίπου ζευγάρια ή αλλιώς 1 στα 6 ζευγάρια αναπαραγωγικής ηλικίας αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας. Όλα αυτά σε μια χώρα που μέχρι το 1980 αντιστοιχούσαν 2,2 παιδιά ανά οικογένεια κατά μέσω όρο, το 1999 αντιστοιχούν μόλις 1,3 παιδιά ανά οικογένεια. Γι΄ αυτό είναι υποχρέωσή μας να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για ν” αρθεί η υπογεννητικότητα στη χώρα μας. Προφανώς με το νομοσχέδιο αυτό δε θα λυθεί το μεγάλο αυτό θέμα. Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι τα τελευταία χρόνια το 2,5 % των γεννήσεων είναι παιδιά εξωσωματικής γονιμοποίησης. Γι” αυτούς τους λόγους πρέπει ν” αντιμετωπίσουμε το θέμα χωρίς προκαταλήψεις, χωρίς φοβικές καταστάσεις, αλλά με κοινωνική ευαισθησία. Είναι γεγονός πως πάντα το καινούργιο, ιδιαίτερα στον τομέα της επιστήμης προκαλούσε ανάμεικτα συναισθήματα.. Όμως κανένας νόμος και καμία τροχοπέδη δε μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της επιστήμης και τη προσπάθεια του ανθρώπου να διευρύνει τις γνώσεις του στις νομοτέλειες της ζωής. Αντιθέτως, μέλημα της πολιτείας και της κοινωνίας είναι ν” αξιοποιεί θετικά νέες ανακαλύψεις. Να τις προσανατολίζει στην κατεύθυνση κάλυψης των αναγκών του ανθρώπου , επίλυσης των προβλημάτων του , βελτίωσης της ζωής του. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη  από τραγικά παραδείγματα κακής εφαρμογής των ανακαλύψεων της επιστήμης. Αυτό βέβαια, δεν είναι επιχείρημα για να μην αξιοποιούμε θετικά τις καινούργιες ανακαλύψεις.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Δεν αμφιβάλω, όπως είπε και ο εισηγητής πλειοψηφίας, για να κατανοήσει κανείς το σχέδιο νόμου, πρέπει ν” αναζητήσει το φιλοσοφικό, υπαρξιακό, ηθικό και συνταγματικό υπόβαθρό του.

Κατά τη γνώμη μου όμως το μείζον είναι η ρύθμιση της πραγματικότητας που απορρέει από την ανάγκη των γονιών για απόκτηση τέκνων και από τη δυνατότητα της επιστήμης να καλύψει αυτή την ανάγκη τους. Γιατί η αναπαραγωγή του είδους εμπεριέχεται ως πληροφορία στα γονίδιά της γυναίκας. Και μετά την κάλυψη της ανάγκης για επιβίωση δεν υπάρχει τίποτα πιο δυνατό, πιο ηθικό αλλά και πιο ωραίο, από την ανάγκη της γυναίκας να γίνει μητέρα, από την ανάγκη της αναπαραγωγής.

Κυρίες και κύριου συνάδελφοι

Θα μου δοθεί η δυνατότητα να εκφράσω τις απόψεις μου και στα επί μέρους άρθρα. Θα ήθελα όμως ν” αναφερθώ στο θέμα που υπάρχει διαφωνία από διάφορους συναδέλφους απ” όλες τις πτέρυγες. Το θέμα της «παρένθετης κυοφόρου γυναίκας», όρου που τελεί υπό συζήτηση, επί των οποίων ακούστηκαν απόψεις για ύπαρξη 3 μητέρων ή και εξαγωνική οικογένεια. Κύριοι συνάδελφοι ακούστε. Προκειμένου να πραγματοποιηθεί μια εγκυμοσύνη στη γυναίκα πέραν του αντρικού παράγοντα , απαιτείται η ύπαρξη της ωοθήκης από την οποία προέρχεται το ωάριο και η μήτρα  η οποία θα  φιλοξενήσει το κύημα στη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής. Σήμερα υπάρχει επιστημονικά η δυνατότητα στη γυναίκα που ανεπαρκεί στον ένα από τους δύο παράγοντες ν” αποκτήσει τέκνα. Όλ” αυτά βέβαια απαιτούν κόπο, προσπάθειες, οικονομική επιβάρυνση και πολλές φορές κίνδυνο στην υγεία της γυναίκας. Ακόμα οι πιθανότητες επιτυχίας αυτών των εγχειρημάτων είναι περιορισμένες.

Σ” αυτή τη γυναίκα λοιπόν η οποία είναι αποφασισμένη να υποστεί όλα αυτά προκειμένου ν” αποκτήσει τέκνο, με ποιο ηθικό, κοινωνικό και πολιτικό  δικαίωμα θα της αρνηθεί ο νομοθέτης αυτή τη δυνατότητα ; Και ποια θα είναι η θέση του νομοθέτη σε μερικά χρόνια όταν θα  έχει τελειοποιηθεί η δυνατότητα για ύπαρξη τεχνητής μήτρας ; Βεβαίως υπάρχουν προβλήματα που αφορούν την εμπορευματοποίηση αυτών των πράξεων, αλλά το προς ψήφιση σχέδιο νόμου αντιμετωπίζει αυτή την παράμετρο.

Ένα άλλο άρθρο που θέλω να αναφερθώ είναι αυτό της μετά θάνατο γονιμοποίησης. Είναι ακραία περίπτωση που αφορά ένα ζευγάρι που έχει υποβληθεί στη διαδικασία της εξωσωματικής και έχουν κρυοσυντηρηθεί γονιμοποιημένα ωάρια και εν τω μεταξύ έχει πεθάνει ο σύζυγος. Και εδώ εκτιμώ ότι με τις δικαστικές προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος είναι επιτρεπτή συναισθηματικά και ηθικά η πραγματοποίηση της πράξης.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι

Ακούστηκαν απόψεις για να είναι εκτός νόμου η γονιμοποίηση με εξωσωματική για τις άγαμες μοναχικές γυναίκες. Τις θεωρώ απαράδεκτες. Διότι αφενός μεν για φυσιολογικές εγκυμοσύνες η πολιτεία προστατεύει αυτές τις γυναίκες. Γιατί δεν πρέπει να συμβεί το ίδιο και για τις γυναίκες που έχουν πρόβλημα γονιμότητας ; Είναι δυνατόν να υπάρχουν 2 κατηγορίες πολιτών. Αντιβαίνει σαφώς σε θεμελιώδες άρθρο του συντάγματος.

Τέλος κύριε υπουργέ στο άρθρο 1455 αναφέρεται «η υποβοήθηση επιτρέπεται μέχρι την ηλικία ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου». Η διατύπωση αυτή είναι αόριστη. Ποια είναι η ηλικία ικανότητας αναπαραγωγής ; Στις Ελληνίδες ο μέσος όρος είναι από 45 -55 χρόνια. Αυτό όμως μπορεί να παραταθεί με ιατρική παρέμβαση. Νομίζω πως αυτή η ασάφεια στη διατύπωση θα οδηγήσει σε ακραίες εφαρμογές  με μεγάλο κίνδυνο στην υγεία της γυναίκας. Γι” αυτό πρέπει να προσδιοριστεί ακριβώς ο χρόνος.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Για μια ακόμα φορά θέλω να επικροτήσω την πρωτοβουλία της κυβέρνησης και προσωπικά του κυρίου υπουργού και τον υπερψηφίζω.

26/11/2002