Το μέλι ως φάρμακο

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΟΦ ΣΤΟ

6^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΜΕΛΙΟΥ & ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΑΣ

ΣΤΑΔΙΟ ΕΙΡΗΝΗΣ & ΦΙΛΙΑΣ

Το μέλι (στην Ινδοευρωπαϊκή γλώσσα meli, Μυκηναϊκή meri, Λατινικά mel) παράγεται από τις μέλισσες του είδους Apis mellifera από τους χυμούς των ανθέων και είναι μια παχύρρευστη σακχαρώδης ουσία που αποτελεί μια από τις πιο θρεπτικές τροφές. Η γλυκιά του γεύση οφείλεται στην περιεκτικότητά του σε μονοσακχαρίτες (κυρίως γλυκόζη και φρουκτόζη).

Σύμφωνα με το Προεδρικό διάταγμα απ.498 του 1983, ως μέλι νοείται «το τρόφιμο που παράγουν οι μελιτοφόρες μέλισσες από το νέκταρ των ανθέων ή από εκκρίσεις που προέρχονται από ζωντανά μέρη των φυτών ή που βρίσκονται πάνω σε αυτά, τα οποία (νέκταρ ή εκκρίσεις) συλλέγουν, μεταποιούν, αναμειγνύουν και αφήνουν να ωριμάσουν μέσα στις κηρήθρες της κυψέλης».

Ο φυτικός πλούτος της Ελληνικής φύσης (περισσότερα από 6000 φυτικά είδη) και η νομαδικότητα της Ελληνικής μελισσοκομίας προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία μελιών, που ξεχωρίζουν, με χαρακτηριστικές γεύσεις και αρώματα μοναδικά, από τα αντίστοιχα μέλια ξένων χωρών. Βασικά παραδείγματα είναι η γεύση του θυμαρίσιου μελιού, που είναι μοναδική στον κόσμο και το Ελληνικό πευκόμελο και ελατόμελο που ανήκουν στις σπάνιες ποιότητες στον κόσμο. Ενώ και τα Ελληνικά ανθόμελα δεν υστερούν, λόγω των ιδιαίτερων οργανοληπτικών χαρακτηριστικών τους. Η ποιότητα του Ελληνικού μελιού θεωρείται από τις καλύτερες στον κόσμο, αν και στη διεθνή βιβλιογραφία, τα Ελληνικά μελισσοκομικά προϊόντα παραμένουν ακόμη ανάμεσα στα πλέον «μη μελετημένα».

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και οι σπουδαιότερες βιολογικές ιδιότητες των Ελληνικών μελιών είναι αποτέλεσμα της μεγάλης ποικιλίας φυτών που συμμετέχουν στην τελική τους σύνθεση.

Η θρεπτική και βιολογική αξία του μελιού ήταν γνωστή στους αρχαίους πολιτισμούς, αλλά επίσης έχει μακρά ιστορία και σα σύμβολο στη θρησκεία καθώς και σα φάρμακο. Στη Σουμερία βρέθηκαν αρχαία χειρόγραφα του 2000 π.Χ. όπου αναφέρεται θεραπεία για την επούλωση των πληγών με μέλι, όπως επίσης στο πάπυρο Ebers (1550 π.Χ.) και στο πάπυρο Smith (1700 π.Χ) .

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν το μέλι φάρμακο που εξασφάλιζε μακροβιότητα, ενώ στην Ελληνική μυθολογία, ο Δίας έφερε και το όνομα Μελισσεύς και Μελισσαίος (Ήσυχος). Ο Όμηρος, ο Ιπποκράτης, ο Πυθαγόρας, ο Δημόκριτος και ο Αριστοτέλης υποστήριζαν ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να τρώει μέλι για να διαφυλάξει την υγεία του. Ο Διοσκουρίδης (100 μ.Χ.) χρησιμοποιούσε το μέλι για την θεραπεία των πληγών. Πάντως το αρχαιότερο πρόσωπο το οποίο εμφανίζεται στο χώρο της μελισσοκομίας είναι ο Αρισταίος, γιος του Απόλλωνα και της Κυρήνης. Η μυθολογία λέει ότι μόλις γεννήθηκε ο Αρισταίος, ο Ερμής τον πήγε στην Γαία και στις Ώρες για να τον αναθρέψουν. Οι Μούσες τον δίδαξαν τη μαντική και την ιατρική και οι Νύμφες τον έμαθαν πώς να καλλιεργεί τα αμπέλια και τις ελιές, πώς να φροντίζει τα μελίσσια και πώς να κάνει το γάλα τυρί. Αυτός με τη σειρά του δίδαξε τις τέχνες αυτές στους ανθρώπους. Ο Αρισταίος τιμήθηκε πολύ στην Αρκαδία γιατί σύμφωνα με τη μυθολογία αυτός ήταν που δίδαξε στους Αρκάδες τη μελισσοκομία.

Δεν είναι τυχαίο ότι η Αρκαδία είναι η μόνη περιοχή της Ελλάδας με μέλι ΠΟΠ (μέλι ελάτης Βυτίνας)

Το μέλι αναφέρεται και στην Καινή Διαθήκη, στα Ευαγγέλια και γενικά στο χριστιανικό κόσμο. Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης στην Αποκάλυψη παρομοιάζει το λόγο του Θεού «γλυκύ σαν μέλι» (Αποκ. 10.9,10) ενώ ο Ευαγγελιστής Λουκάς μιλάει για το μέλι ως στοιχείο της διατροφής του Ιησού (Λουκ. 24.42). Από το Βυζάντιο μέχρι και τις αρχές του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα το μέλι αποτελούσε βασικό είδος διατροφής και χρησιμοποιούνταν στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική, αφού υπήρχαν επιδόρπια που παρασκευάζονταν από ξηρούς καρπούς και μέλι, που προερχόταν από τον Υμηττό (μέλι υμήττιον), από την Θάσο (μέλι θάσιον) και από τις Κυκλάδες (μέλι άκαπνιν). Επίσης μερικές από τις πιο γνωστές χρήσεις του μελιού ιστορικά είναι ως γλυκαντική ουσία, και μέχρι σήμερα αποτελεί σημαντικό συμπλήρωμα υγιεινής διατροφής.

Αρκετές μελέτες έχουν διεξαχθεί και συνεχίζουν να διεξάγονται στην Ελλάδα για το χημικό προφίλ και τις φαρμακολογικές ιδιότητες του Ελληνικού μελιού και των άλλων Ελληνικών μελισσοκομικών προϊόντων, από το Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ιατρικό και Φαρμακευτικό Τμήμα). Διδακτορικές διατριβές στην Ελλάδα, ερευνητικά προγράμματα και συνεργασίες με Πανεπιστήμια του εξωτερικού, έχουν αποσαφηνίσει τις αντιμικροβιακές δράσεις σε διάφορους αερόβιους και αναερόβιους παθογόνους και μύκητες, τις επουλωτικές δράσεις, τη προφυλακτικής δράση έναντι κακοηθειών (μαστού και προστάτη), τη προστασία του καρδιαγγειακού από την αθηροσκλήρωση με πολύ πρόσφατες δημοσιεύσεις σε διεθνούς κύρους επιστημονικά περιοδικά. Είναι χαρακτηριστική για

παράδειγμα και μοναδική η οιστρογονική δράση, του βασιλικού πολτού, όπως φάνηκε από την συνεργασία του Παν/μίου Αθηνών με το Karolinska University, Sweden.

Η Ελληνική πρόπολη μετά τις πολλές μελέτες χημικές και φαρμακολογικές, εμφανίζεται πολύ ιδιαίτερη ανά το κόσμο. Η βραζιλιάνικη πρόπολη, πολύ κοντινή στη χημική της σύσταση της Ελληνικής κωνοφόρων, παραμένει στην αφάνεια και στο σύνολό της η πρόπολη δεν συλλέγεται, αφού μελισσοκόμοι συνήθως καθαρίζουν τις κυψέλες και την πετούν. Θα μπορούσε να αποτελέσει ένα υψηλής προστιθέμενης αξίας φυσικό προϊόν. Μέχρι σήμερα κανένα Ελληνικό μελισσοκομικό προϊόν εκτός του μελιού Βυτίνας, δεν έχει πάρει ΠΟΠ. Γιατί??

Πολλά προϊόντα που περιέχουν μέλι, γύρη, πρόπολη και βασιλικό πολτό σε διάφορες φαρμακοτεχνικές μορφές (σιρόπια, χάπια, κάψουλες, κρέμες, έμπλαστρα) γνωστοποιούνται στον ΕΟΦ ως συμπληρώματα διατροφής και ως ιατροτεχνολογικά, πόσα από αυτά περιέχουν αλήθεια Ελληνικά μελισσοκομικά προϊόντα??

Το μέλι Μανούκα της Ν. Ζηλανδίας, ένα μέλι με εξαιρετικά υψηλή τιμή, χρησιμοποιείται ευρύτατα για τις αντιβιοτικές του δράσεις. Γιατί όχι και το Ελληνικό θυμαρίσιο?? Χρειάζονται οι επιστημονικές μελέτες και η στήριξη. Γιατί να μην αντιμετωπισθεί ανάλογα??

Οι κρατικοί φορείς επιχορηγούν την έρευνα, που θα μπορούσε να τονώσει την εξαγωγιμότητα.

Στα μελισσοκομικά προϊόντα απαιτούνται οι κατάλληλες δράσεις για την αναγνώριση ελληνικών μελιών και πρόπολης με ΠΟΠ.

Θέσπιση κανόνων ποιότητας στην πρόπολη και το βασιλικό πολτό, έτσι ώστε να αποτελέσουν υψηλής προστιθέμενης αξίας ελληνικές πρώτες ύλες για χρήση τους σε συμπληρώματα διατροφής, ιατροτεχνολογικά προϊόντα και καλλυντικά. Προϊόντα δηλαδή με πολύ υψηλότερη τελική αξία πέραν εκείνης των τροφίμων.

Η χλωρίδα μας είναι μοναδική, γιατί να μην προωθηθούν λοιπόν μονοκαλλιέργειες μελιού, χαρακτηριστικών φυτών της χώρας μας, όπως θυμαριού, σιδερίτη, δίκταμου, τριαντάφυλλου κ.α. ‘Όλα τα παραπάνω φυτά δεν είναι τα απλά βότανα που χρησιμοποιούσαμε παραδοσιακά, αλλά αποδεκτά φαρμακευτικά φυτά για όλη την Ευρωπαϊκή ‘Ένωση. Σε αυτό το νομοθετικό πλαίσιο, μαζί με το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και ο ΕΟΦ θα είναι αρωγός έτσι ώστε η χώρα μας να αναδείξει επιτέλους τους θησαυρούς των φυσικών προϊόντων της.